تمامی افراد دخیل در فرآیند یک مقاله اعم از: نویسنده یا نویسندگان، سردبیر، داوران، مدیر اجرایی و دبیران تخصصی فصلنامۀ مطالعات نظری هنر بایستی از تمام اصول اخلاقی در زمینه چاپ و نشر مقالات آگاه بوده و به آن متعهد باشند. اصول اخلاقی و منشور اخلاقی مطابق با آن، اصولی تعریف شده است و در صورت عدم پایبندی افراد، این نشریه هرگونه اقدام در چارچوب ضوابط را حق خود میداند. ارسال مقاله توسط نویسنده و همچنین داوری مقالات به منزلۀ آگاهی و تأیید رعایت این حقوق است.
الف) راهنمای اصول اخلاقی نگارش برای نویسندگان
- مقالات ارسالی باید نتیجه مستقیم مطالعات، تحقیقات و پژوهشهای شخص نویسنده یا نویسندگان آن باشد و در صورت استفاده از آثار و نتایج پژوهشهای دیگران، باید به آن آثار به صورت دقیق، واضح و کامل استناد شود. عدم ارجاعدهی و سرقت علمی به هر شکل ممکن، از قبیل از استفاده از آثار دیگران بدون رعایت ضوابط اخلاقی نگارش، رونوشت، استفاده از متون و آثار دیگران با تغییر در جملهبندی و نگارشی متفاوت عملی غیراخلاقی و غیرقابل پذیرش است.
- مقالات ارسالی نباید در هیچ یک از نشریات داخلی و خارجی یا مجموعه مقالات همایشها پذیرفته شده و یا به چاپ رسیده باشد. همچنین مقالات ارسالی نباید به طور همزمان برای سایر مجلات ارسال شود. نویسنده متعهد است تا دریافت جواب نهایی نشریۀ مطالعات نظری هنر، از ارسال مقاله به مجلات دیگر خودداری کند.
- نویسندگان از ارسال همزمان چند مقالۀ خود به سامانۀ فصلنامۀ مطالعات نظری هنر خودداری کنند. دفتر نشریه تا نهاییشدن وضعیت مقالۀ اوّل هر نویسنده، مقاله یا مقالات دیگر ارسالی ایشان را در گردش کار خود قرار نخواهد داد.
- مقالات مستخرج از پایاننامه که با همکاری استاد راهنمای رساله تدوین شده باشد، به شرط درج نام استاد راهنما، مورد پذیرش قرار می گیرد.
- نویسندگان مقالات از ارسال مقالات مشابه خود (مقالاتی که اندک تغییراتی در فرضیات، تبیینها، استدلالها، دادهها و نتایج دارند) به جد خودداری کنند. در صورت ارسال چنین مقالاتی، نشریه مقاله را از گردش کار خود حذف کرده و پس از آن هیچ مقالهای از ایشان پذیرفته نخواهد شد.
- نویسنده و یا نویسندگان در هنگام ارسال مقاله جهت بررسی، نباید نام خود را به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم (از قبیل درج در پاورقی و یا ارجاع به آثار دیگرِ نویسنده با عنوان اثرِ نویسنده فعلی و...) در مقاله منعکس کنند.
- همۀ نویسندگان باید فرایند ارسال مقالات را مطالعه و مطابق آن عمل کنند.
- تمام نویسندگان باید فرم تعهد اخلاقی و رضایتنامه ارسال مقاله به دفتر نشریه را تهیه، امضا و در قالب تأیید و درج تعهدنامه به سردبیر، به دفتر فصلنامه ارسال کنند. نویسندۀ مسئول موظف است محتوای این تعهدنامه را به اطلاع تمام نویسندگان مقاله برساند و تأیید و امضای ایشان را اخذ کند (از طریق سامانه فصلنامه مطالعات نظری هنر و در روند ارسال مقاله).
- نویسندۀ مسئول در مقاله باید دقیقاً مشخص شود. ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله و دقت در عدم وجود اسامی غیرمرتبط توسط نویسندۀ مسئول ضروری است. نویسندۀ مسئول موظف است از رضایت تمام مؤلفان مقاله مطمئن شده و این رضایت را به صورت کتبی (در قالب نامۀ تعهدنامه به سردبیر) به دفتر نشریه ارائه دهد.
- در تعداد و ترتیب اسامی نویسندگان دقت لازم به کارگرفته شود. زیرا ترتیب و نام نویسندگان در نسخۀ اولیه ارائه شده به مجله ملاک کار قرار خواهد گرفت. هرگونه تغییر در تعداد یا ترتیب اسامی نویسندگان، تا پیش از چاپ مقاله، به سختی و با دقت نظرهای فراوان از سوی نشریه و همچنین با اجازه و امضای تمام نویسندگان ممکن خواهد بود. امکان رد درخواست نویسندۀ مسئول برای تغییر در سیاهۀ نویسندگان مقاله بسیار قوی خواهد بود.
- سرقت ادبی یکی از ایرادهای جدی و خطاهای غیرقابل چشمپوشی است. تمام نویسندگان باید آگاه باشند که مقالات ارسال شده به این نشریه، به وسیلۀ نرمافزارهای مشابهیاب مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.
- نویسندگان گرامی توجه باشند که در صورت بروز نقض اصول اخلاقی، مطالعات نظری هنر، ایشان را در لیست سیاه قرار داده و علاوه بر اعلام به مؤسسه/دانشگاه نویسنده، مقالههای دیگر ایشان مورد پذیرش واقع نخواهد شد.
- سیاست نشریۀ مطالعات نظری هنر در قبال مقالاتی که سرقت علمی آنها محرز باشد و عدم پایبندی نویسندگان آنها به اصولِ اخلاقیِ انتشارِ آثارِ علمی قطعی شود، حذف مقاله از گردش کار و عدم پذیرش دیگر مقالاتِ آنان خواهد بود. در باب انواع شرایط بروز سرقت علمی (در مراحل مختلف نگارش، بررسی و چاپ) شیوههای گوناگونی در برخورد با متخلف وجود دارد. فصلنامۀ مطالعات نظری هنر علاوه بر اتخاذ شدیدترین برخوردها در مواجه با این موضوع، تمام فرایندهای بررسی و اتخاذ تصمیم در این شرایط را بر اساس آییننامههای کمیتۀ بینالمللی اخلاق نشر در پی خواهد گرفت.
- در صورتی مشاهده هرگونه خطا و بی دقتی در مقاله، نویسنده باید خطای مشاهده شده را در اولین فرصت به سردبیر/دفتر مجله اطلاع داده و در جهت رفع خطا و تصحیح مقاله همکاری نماید.
- ارجاعات کور (به معنای آدرسدهیهای غلط و یا نامعتبر) و همچنین منابع بدون استفاده، به هیچ وجه نباید در مقاله ذکر شود. استفاده و درج اینگونه موارد نقض اصول اخلاقی نگارش محسوب میشود.
- نویسندگان موظفاند تمام منابع مالی و حامیان پژوهش و انتشار مقالۀ خود را درج و اعلام کنند.
- انصراف از بررسی مقاله تنها تا یک هفته پس از ارسال مقاله به نشریه امکانپذیر است. پس از آن که مقاله وارد فرایند داوری شد، امکان انصراف وجود ندارد. در صورت تمایل و اصرار نویسنده به بازپسگیری مقاله پس از فرصت معین شده، ایشان موظفاند در صورت تأیید سردبیر برای بازپسگیری مقاله، هزینههای داوری را پرداخت نمایند. درصورت استنکاف نویسنده از پرداخت حقالزحمۀ داوریِ مقالات پسگرفتهشده، نشریه میتواند بدون اجازۀ مجدد نویسنده و درصورت صلاحدید، مقاله مذکور را با رعایت حقوق معنوی مؤلف و نویسندگان آن، به چاپ برساند.
- در نشریههای با دسترسی آزاد، نویسندگان حق مالکیت معنوی مقالۀ خود را در اختیار خواهند داشت؛ اما به همه افراد، با رعایت حقوق معنوی و اصول اخلافی انتشار آثار علمی، اجازۀ دانلود، چاپ و توزیع مقالۀ خود را نیز میدهند.
ب) اصول اساسی اخلاقی داوری مقالات برای داوران نشریه
- داوران صرفاً باید مقالاتی را جهت داوری بپذیرند که در حوزۀ تخصص آنها قرار میگیرد.
- در هنگام داوری مقالات، احترام به اختلاف سلیقه و نظر در بررسی موضوعات بسیار مهم است. مقاله به صرف اینکه نظری مخالف با نظر علمی داور را تبیین و بررسی میکند، نباید مورد نقد قرار بگیرد.
- داوران متعهد هستند تا نتایج تحقیقات و پژوهشهای مقالات مورد داوری را تا پیش از انتشار آنها توسط نویسنده، نزد خود به صورت کاملاً محرمانه حفظ نمایند.
- داوران منافع همسو و یا نقض منافع شخصی خود را نسبت به متن مورد داوری، باید به اطلاع سردبیر نشریه برسانند.
- داوران در بررسی خود، ریشههای ملّیتی، مذهبی، قومی، فرهنگی و اقتصادی نویسنده مقاله و یا متن مقاله را موثر نمیدانند.
6.داوران باید اکیداً از اظهارنظر و بررسیهای توهینآمیز و افترا به نویسنده/نویسندگان مقاله خودداری کنند.
- داوران در بررسی خود و نقد و داوری مقاله میبایستی تا نهایت امکان عدالت و اخلاق علمی را رعایت کنند.
ب-1) اصول اساسی در هنگام پذیرش داوری مقالات
- داوران متعهدند بررسی اولیه مقاله را برای پذیرش یا عدمپذیرش داوری در کوتاهترین زمان صورت دهند. به خصوص اگر توانایی یا تمایل به داوری مقاله ندارند.
- داوران نشریه میباید از همان ابتدای ارسال مقاله برای داوری، حوزههای تخصصی خود را مشخص کرده و میزان تطابق متن ارسالی را با حوزه تخصصی خود به سردبیر اعلام کنند.
- داوران بایستی تنها مقالاتی را جهت داوری بپذیرند که مطمئن باشند در چارچوب زمانی معین شده از سوی مجله یا مدت زمان مورد توافق قرار گرفته با سردبیر نشریه، موفق به داوری و ارسال نظر خود خواهند شد.
- داوران میبایست از ابتدا هرگونه منافع همسو یا متضاد شخصی و حرفهای خود را با متن مقاله، مشخص و به اطلاع سردبیر برسانند. منظور از این منافع، آن دسته از اموری است که احتمال تاثیر آنها بر نظرات داوران در تایید و یا رد مقاله، وجود دارد.
- داوران میبایست از همان ابتدا سردبیر را نسبت به هرگونه مشابهت و همپوشانی بین مقالههای در دست بررسی و یا چاپ شده، متوجه سازد تا توانایی تصمیمگیری مناسب در اختیار وی قرار گیرد.
- داوران نبایستی داوری مقالاتی را بپذیرند که خود مستقیماً و یا با واسطه بخشی از آن تحقیق (مقدماتی یا نهایی) را انجام دادهاند.
- داوران متعهدند درخواست داوری مقالات را در صورتی که متعقدند توانایی انجام داوری منصفانه و بیطرف آن را ندارد، رد کنند.
- داوران مقاله پیش از داوری باید مطمئن شوند که توانایی ارائه یک بررسی و نقد صحیح را نسبت به موضوع و محتوای مقاله دارند.
- داوران موظفاند مقالات را بر اساس ضوابط و معیارهای علمی و مرتبط با نشریه مطالعات نظری هنر داوری کنند. به همین دلیل اگر داوری مقاله واحدی را از دو نشریه (یکی سابق و یکی فعلی) پذیرفته باشند، در نوبت دوم داوری، داوری مقاله باید بر اساس ضوابط نشریۀ جدید صورت پذیرد و داوری قبلی خود را تکرار نکنند.
- در صورتی که داوران بتوانند به هر طریقی، بر اساس متن مقاله یا هر وسیلۀ دیگر، نویسنده/نویسندگان مقاله را تشخیص دهند، برای جلوگیری از بروز تضاد منافع، میبایست از همان ابتدا این موضوع را به سردبیر مجله منتقل کرده تا تصمیمات لازم گرفته شود.
- درصورتی که داوران شیوهها و آییننامههای داوری نشریه را به هرصورت قبول ندارند، نباید داوری مقالات را بپذیرند.
ب-2) اصول اساسی در هنگام داوری
- داوران در داوری مقاله باید به نحوی عمل کنند که نتیجه بررسیِ کیفی، محتوایی، علمی و صوری مقالات بتوانند برای سردبیر و اعضای هیئت تحریریه در تصمیمگیری کمک و راهنما باشند. از این رو نباید نتایج بررسی به صورت عبارات کلی و غیر دقیق، بدون ذکر موارد منعکس شود.
- داوران موظفاند تمام مقاله و ضمائم آن را به صورت کامل و دقیق مطالعه، بررسی، نقد و داوری کنند. از این رو از مطالعه و داوری تنها بخشهایی از مقاله (معمولاً چکیده، مقدمه و نتیجهگیری) به جد خودداری شود.
- داوران میبایست مقالات را بر اساس مستندات علمی و استدلالهای واضح، روشن، قابل بیان و مقایسه، بررسی و تحلیل کنند. این روند باید به صورتی پیگیری شود که در انتها تمام این مستندات و استدلالها در اختیار سردبیر و گاهی در اختیار نویسنده قرار گیرد. داوریها باید به صورت کاملاً منصفانه صورت بگیرد. داوران باید نظرات خود را به روشنی و مستدل بیان کنند و ایرادات نباید افترا آمیز باشد.
- در هنگام داوری و نقد متن، توضیحات کافی و لازم جهت درک بهتر هم برای سردبیر و هم برای نویسنده به همراه ارجاع مصداقها و شواهد مقاله در حاشیه متن و یا در برگی جداگانه ضمیمه شود. در ذکر این موارد، مصداقها و موضوعات به صورت کاملاً جزئی و دقیق بیان شود و از استفاده از عبارات و موارد کلی (همچون: این پژوهش قبلاً صورت گرفته است؛ موارد نقض استدلالها وجود دارد؛ مقاله کلاً مناسب است؛ دید نویسنده اصلاح شود؛ مقاله نیاز به اصلاحات کلی دارد و...) خودداری شود.
- داوران در تحلیل خود به صورتی عمل کند که در صورت لزوم بتوانند در جهت اثبات ادعای خود در باب بررسی و نقد مقاله حرکت کنند تا از این طریق سردبیر/هیئت تحریریه را در اتخاذ تصمیمی عادلانه در باب مقالۀ مورد بررسی، حمایت و یاری نمایند.
- داوران موظفاند کلیۀ ارجاعات و استنادات مقاله را با منابع تطبیق دهند تا از صحت ارجاع و استناد و همچنین درست، صحیح، کامل و معتبر بودن منابع اطمینان حاصل کنند.
- داوران در بررسی، تحلیل، نقد، رد و تأیید مقالات نباید نظرات شخصی و سلیقهای، ایدههای مرتبط با یک گرایش خاص فکری، ریشههای قومیتی و مذهبی، عوامل اختلاف برانگیز فرهنگی و امور انتفاعی/اقتصادی خویش را در نظر بگیرند. داوران نباید انتقادات شخصی از نویسندگان بیان کنند.
- داوران موظفاند در صورت تماس احتمالی نویسندگان مقالات مورد داوری (با توجه به اینکه نشریه مطالعات نظری هنر سیاست بررسی و داوری دوسویه ناشناس را دنبال میکند)، سردبیر مجله را از این موضوع آگاه کنند.
- داوری مقاله توسط شخص داور تعیین شده از سوی مجله باید صورت پذیرد. داور مقاله مجاز به تغییر داوری بدون هماهنگی با سردبیر نیست.
- داوران موظفاند هرگونه سرقت و انتحال علمی موجود در مقاله را در اولین فرصت به سردبیر نشریه اعلام کنند.
- داوران موظفاند تمام اطلاعات و یافتههای پژوهش مورد داوری را کاملاً محرمانه تلقی کنند و تا زمان انتشار آن پژوهش، به هیچ وجه از آن بهرهای نبرند.
- داوران باید مقاله و متن مورد داوری را به همراه نظرات و بررسیهای خود در چارچوب زمانی نشریه به اتمام رساند و بدون دلیل موجه این مدت را تمدید نکنند.
- مدل داوری در نشریه مطالعات نظری هنر: داوری قبل از انتشار، دو سویه ناشناس، دفتر نشریه میانجی و رابط بین داور و نویسنده است. داوری مقالات منتشر نمی شود و متن داوری مقالات متعلق به دفتر نشریه است.